ATP Nedir Nasıl Elde Edilir Görevleri

ATP; hücrelerde meydana gelen yaşamsal olayları gerçekleştirmek için gerekli olan enerjiyi sağlayan sistemdir. Bilim dünyasında adenozin trifosfat olarak bilinen ATP, ister bitki ister hayvan hücresi olsun tüm hücrelerde enerji sağlamak adına kullanılır. Canlı solunum yaptığı zaman belirli bir enerji elde edilir. Elde edilen bu enerji hücrelerde ATP formuna getirilir ve bu sayede kimyasal bağ enerjisi elde edilmiş olur.

ATP kısaca fazladan iki fosfat eklenmiş olan nükleotiddir. Bitkiler güneşten aldıkları enerjiyi direkt olarak kullanamazlar, aynı şekilde hayvanlar solunum sonucunda oluşan enerjiyi de direkt olarak kullanamıyor. Elde edilen bu enerjinin kullanılabilmesi için kimyasal bağ enerjisine dönüştürülmesi gerekmektedir. İşte enerjinin hücrelerde kimyasal bağ enerjisine dönüştürülmüş formuna ATP denilmektedir.

ATP nasıl elde edilir?

Bitkiler klorofil aracılığıyla güneşten aldıkları ışığı elektrik enerjisine dönüştürür. Daha sonra alınan bu enerji şeker formuna dönüştürülürken ATP oluşur. Elde edilen güneş enerjisi daha sonradan kullanılmak için ATP içerisinde depolanmaktadır. Sizlerin de bildiğiniz gibi hayvan hücreleri klorofil içermektedir. Bu yüzden hayvanlar ATP için bitkileri tüketir. Bitkileri tüketerek elde edilen şeker oksijenle yakıldıktan sonra ATP oluşmaktadır.

Canlılık var olduğu müddetçe enerjiye gereksinim vardır ve bu yüzden ATP sentezi yaşam devam ettiği müddetçe gerçekleşmektedir. ATP molekülünü incelediğimizde son kısımda yüksek enerjili fosfat bağının yer aldığını görüyoruz. Bu fosfat grubunda yer alan fosfatlarda birisi sistemden çıkarda adenozin difosfat, eğer iki fosfat çıkar adenozin monofosfat halini alır. Denklemde yer alan hangi fosfat sistemden çıkarsa çıksın hücre içerisine enerji gönderilir. İşte açığa çıkan bu enerji hücredeki yaşamsal faaliyetlerin devamı için gereklidir.

ATP yapısı ve özellikleri

  • ATP yapısal olarak incelenirse 1 riboz şekeri, 1 adenin bazı, 3 fosfat molekülü olduğu görülür.
  • ATP depolanamaz ancak gereksinim duyulması halinde sentezlenmektedir.
  • Enerji elde etmek için yapılan ATP sentezi hücre içerisinde gerçekleşir.
  • ATP’de yer alan son fosfat bağı hidroliz edilince 7300 kalorilik enerji açığa çıkar.
  • Hücre içerisinde gerçekleşen ATP sentezine fosforilasyon denilmektedir. Fosforilasyon kendi içerisinde 4 gruba ayrılmaktadır ve bunlar sırasıyla şu şekildedir.

Fosforilasyon çeşitleri

Substrat düzeyinde fosforilasyon: substratın yapısında yer alan yüksek enerjiye sahip fosfatların kopması sonucunda oluşan çıkan enerjiden ATP sentezlenmesine denilmektedir. Meydana gelen bu fosforilasyon türü canlıların hepsinde gözlemlenmektedir.

Oksidatif fosforilasyon: elektron taşıma sisteminden elektronların geçişi esnasında oluşan enerjiden ATP sentezlenmesi durumudur. Bir canlı eğer oksijenli solunum yapıyorsa bu canlıda kesinlikle oksidatif fosforilasyon meydana gelir.

Foto fosforilasyon: klorofil yer alan bitki hücrelerde ışık enerjisi kullanılarak yapılan ATP sentezlenmesidir. Bitki hücrelerinde klorofil yer aldığı için fotosentez olayı gerçekleşen tüm bitkilerde foto fosforilasyon gözlemlenir. Bu sentezlemenin gerçekleşmesi için kesinlikle ışığa gereksinim vardır.

Kemosentetik fosforilasyon: bu sentezleme türü bazı bakterilerde gözlemlenmektedir. Yapılan ATP sentezi sonucunda elde edilen enerji besinlerin ayrıştırılmasında kullanılmaktadır.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here