Mitoz bölünme konu anlatımı konunun karmaşık bir konu olmasından dolayı çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Mitoz bölünme evreleri diğer birçok bölünme türünde olduğu gibi çeşitli evrelerden oluşmaktadır. Bu bölünme türü tek hücreli canlılardan başlayıp insan gibi çok hücreli canlılara kadar hemen hemen her canlıda gözlemlenmektedir. Mitoz bölünme sayesinde ana hücrede yer alan özelliklerin tamamı bölünme sonucu oluşan yeni hücrelere de geçmektedir. Bu sayede oluşan yeni hücrelerin tamamı anaç hücreye benzer. Deyim yerindeyse ana hücrenin kopyası gibidirler.
Mitoz bölünme sayesinde ana hücreye benzeyen hücreler elde edilerek büyüme sağlanır. Ayrıca vücutta meydana gelen yaraların bir süre sonra kapanması da mitoz bölünme sayesinde olmaktadır. Biz insan için büyüme ve hasar onarımı gibi yerlerde meydana gelen mitoz bölünme tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlamaktadır.
Mitoz Bölünme Evreleri
İnterfaz Evresi: Bu evre hücrenin bölünmeye başlamadan evvel bölünmeyi gerçekleştirmek adına gerekli hazırlıkların yapıldığı evredir. İnterfaz evresinde canlı yaşamına normal bir şekilde devam etmektedir. Örnek olarak insan cildinde yer alan bir hücrenin kendisini yenilemesi için gerekli olan hazırlık evresi yaklaşık olarak 22 saat sürmektedir. 22 saat süren bu evreye interfaz evresi denilmektedir.
İnterfaz evresi başladığında hücrede bir takım değişiklikler olur. Hücrede yer alan kromozomlar kendisini eşler. Bölüne için kalıtsal madde miktarı yaklaşık olarak 2 katına çıkar. Kromozom iki iplikli kromatit haline gelir ve bu kromatitler sentromerler ile birbirine bağlanır. Hücrede yer alan sentroiller kendisini birebir eşler. ATP sentezi, RNA, protein sentezi, büyüme şeklindeki metabolik faaliyetlerin bariz bir şekilde hızlandığı gözlemlenir.
Çekirdek Bölünmesi: Bu evre tek başına ele alınmamakla birlikte birbirini takip eden 4 evreden gerçekleşmektedir. Bu evreler sırasıyla profaz, metafaz, anafaz ve telofaz evreleridir. Bu evreler tamamlandıktan sonra çekirdek bölünmesi de tamamlanmış olur.
Profaz Evresi: bu evrede çekirdekçik ve çekirdek zarı eriyerek tamamen yok olur. Kromatin iplikleri kısalır ve kromozom halini alır. Kısalan bu ipliklerin kalınlaştığı evre incelemesinde gözlemlenebilir. İnterfaz evresi sırasında eşlenen sentroiller aynı kutuplara doğru ilerlerken aralarında iğ iplikleri meydana gelmeye başlar. Bu durum sonrasında profaz evresi sonlanır ve yeni evre olan metafaz evresi başlar.
Metafaz Evresi: Bu evrede iğ iplikleri adı verilen yapıya tutunmuş halde olan kromozomlar hücrenin merkezinde yer alan ekvator düzlemine doğru ilerler ve burada dizilirler. Bu evrede daha önceden net bir şekilde görülmeyen kromozomlar net bir şekilde görünmeye başlar. Bu işlem sonrasında kromozomda yer alan sentromeri belirgin bir şekilde iki kısma bölünür ve kromatitler birbirinden ayrılır. Sentromerlerin ayrılma işlemi hücre içerisinde yer alan tüm kromatitlerde aynı anda gerçekleşmektedir Kromatitler barındırdıkları sentromerleri ile birlikte iğ ipliklerine sıkı bir şekilde tutunurlar ve zıt kutuplara doğru gitmeye başlarlar. Bu olaylar sonrasında metafaz evresi biter ve anafaz evresi başlar.
Anafaz Evresi: Kromatit adı verilen yapıların kutuplara doğru olan hareketi tam olarak bu evrede gözlemlenmektedir. Kromatitler bariz bir şekilde ayrıldıktan sonra kardeş kromozomlar adını alırlar. Kardeş kromozomların hareketleri tamamlanıp kutuplara gelme olayı tamamlanınca bu tamamlanmaya paralel olarak anafaz evresinde tamamlanmış olur.
Sitoplazma Bölünmesi: Çekirdek bölünmesinin tamamlanmasının ardından başlayan evre sitoplazma bölünmesidir. Bu bölünme her canlı türünde farklı şekilde olmaktadır. İnsan vücudunda geçekleşen sitoplazma bölünmesi hücrenin boğumlanması ile meydana gelmektedir. Birçoğunuzun aklının ciddi manada karıştığını düşünmekteyiz. Mitoz bölünme evreleri hakkında daha yalın bir anlatım için makalemizin devamında yer alan videoyu izlemenizi tavsiye ederiz.
Mitoz Bölünmenin Önemi
• Mitoz bölünme sayesinde tek hücreli olan canlılar çoğalır.
• Mitoz bölünme sayesinde çok hücreli olan canlılarda büyüme ve doku onarımı gerçekleşir.
• Mitoz bölünme sonucunda meydana gelen canlı ana canlının aynısıdır. Ana canlı ile kromozom sayıları eşittir.
• Birebir eşleme olduğundan yeni hücre kalırsal olarak ana hücrenin aynısıdır.
• Özellikle canlı için faydası olan kalıtsal özellikle mitoz bölünme sayesinde nesilden nesle aktarılmaktadır.
