ABS Fren Sistemi Nedir Nasıl Çalışır?

340

Teknoloji dünyasında “anti-lock braking system” olarak geçen ABS fren sistemi, yüksek hızlarda frene basıldığı zaman tekerlekleri kilitlemeden aracın hızını yavaşlatmayı sağlayan gelişmiş bir sistemdir. ABS fren sistemi günümüz teknolojisiyle üretilmiş olan tüm araçlarda kullanımı zorunlu hale gelmiş olan bir sistemdir. Kimisine karmaşık geldiği için ABS fren sistemi nedir ve ABS nasıl çalışır konularını ele alacağız.

Günümüzde neredeyse her aile bir tekerlekli araç sahibi olduğu için trafikte yer almak eskisine oranla daha zor hale geldi. Yüksek hızlara ulaşıldığı zaman karşımıza aniden bir cisim çıktığında direkt olarak durabilmek adına frene basarız. ABS sistemi olmayan araçlarda yüksek hızlarda frene basılacak olursa aracın tekerlekleri kendisini kitler ve araç hakimiyeti kaybolarak araç savrulmaya başlar. Bu tip durumlardan dolayı çok sayıda insan hayatını kaybetmiştir. Bu konu üzerine çalışmalar yapan mekanik sistem uzmanları ABS fren sistemini icat ederek bunu günümüz taşıtlarıyla uyumlu hale getirmiştir. ABS fren sistemi olan bir araçta yüksek hızlara ulaşınca frene basılacak olursa kesinlikle tekerleklerde kilitlenme olmaz. Kademeli yavaşlama gerçekleşir ve şoför bu esnada aracın hakimiyetini hiçbir şekilde kaybetmez. Bu özelliğinden dolayı ABS fren sisteminin hayat kurtarıcı bir özelliği vardır diyebiliriz.

ABS nedir?

ABS nedir

ABS fren sistemi, motorlu taşıtlarda frene basıldığı zaman tekerleklerin kilitlenmesini engelleyerek aracın kademeli bir şekilde durmasını sağlayan gelişmiş bir sistemdir. Normal şartlarda bir araç yüksek hızları ulaştığı zaman aniden frene basılacak olursa tekerlekler dönmeyi bırakır yani kilitlenir ve araç hızlı bir şekilde kaymaya başlar. Bu durum durmak isteseniz de duramamanıza, karşınızda yer alan kişiye ya da cisme hızlı bir şekilde çarpmanıza neden olur. Ayrıca ABS sistemi yoksa tekerlekler ile direksiyon arasındaki bağlantı kesilir. Yani kişi araca hiçbir şekilde müdahale edemez. Bu durum da ölümcül kazaların meydana gelmesine neden olur. ABS sistemi olan bir araçta frene basıldığı zaman tekerleklerde kilitlenme olmaz. Ayrıca tekerleklerle direksiyon arasındaki iletişim devam eder. Bu sayede araç hızı azalırken şoför gerekli manevraları yaparak aracı bir kazaya karışmaktan rahat bir şekilde kurtarabilir.

ABS nasıl çalışır?

ABS nasıl çalışır

ABS fren sistemi, yüksek hızlarda frene basıldığı zaman aracın tekerleklerini kilitlemeden yavaşlamasını ve sonrasında durmasını sağlayan bir sistemdir. ABS sistemi genel olarak sensörler aracılığıyla çalışmaktadır. Frene basıldığı zaman araç kaymaya başlarsa sensörler bu durumu algılar ve elektronik beyne komut göndererek çok küçük zaman aralıklarında araç tekerleklerine yapılan frenin kalkmasını sağlar.

ABS fren sisteminde kişi frene basınca tekerleklere baskı biner ve araç yavaşlamaya başlar. Tekerleklere gelen baskı uzun süreli olursa bu durum aracın tekerleklerinin kilitlenmesine neden olur. ABS sisteminde saniyede yaklaşık 20 defa freni devreye sok, freni devreden çıkar şeklinde komutlar gelir. Bu sayede aracın kayması engellenir ve tekerleklerle direksiyon arasındaki etkileşimin devam etmesi sağlanır.

Bir kişi aracıyla yüksek hızlara ulaştığı zaman aniden frene basarsa ve aracında ABS sistemi yoksa araç tekerlekleri ile yol arasındaki sürtünmeden dolayı öne ivmelenme gerçekleşir. Bu durum araç içerisinde yer alan kişilerin camdan dışarıya fırlamasına neden olur. Yüksek hızda olan cisimlerin aniden durdurulması tüm fizik yasalarına aykırıdır. Bunun bilincinde olan bilim insanları yüksek hızlarda olan cisimleri durdurmak için kademeli frenlemenin daha etkili sonuçlar vereceğini anlamış ve ABS sistemini geliştirerek araçlara uygulamıştır.

ABS fren sistemi tekerleklerin kızaklandığını sensörler aracılığıyla fark ettiği zaman tekerleklere durmak için tatbik edilen gücü keserek frenin boşalmasını sağlar. Daha yavaşlayarak durmanın sağlanabilmesi için sistemde yer alan pompa aracılığıyla hidrolik yağını sisteme yeniden basarak frenin devreye girmesini sağlar. Bu bahsetmiş olduğumuz mekanik durum 1 saniyede 15 defa gerçekleşmektedir. Bu sistem döngüsü sayesinde aracın kayması engellenerek durması sağlanır.

ABS fren sisteminin bölümleri

Yarı elektronik olarak kabul edilen ABS fren sistemlerinin nasıl çalıştığını anlayabilmek için bu fren sisteminin bölümlerinin bilinmesi gerekmektedir. ABS fren sistemi bölümleri arasında hız sensörü, valflar, pompa ve kontrolcü yer almaktadır.

Araçta yer alan tekerleklerin tamamında hız sensörü yer alır. Tekerleklerde frenleme esnasında kilitlenme olursa hız sensörleri durumu analiz eder ve kontrolcüye durumu ileterek kilitlenmenin ortadan kalkmasını sağlar. Sistemde yer alan valflar sistemi açıp kapatmaya yaramaktadır. Frenleme esnasında valflar açılarak sistemi hidrolik sıvının dolması sağlanır. Frenlemenin ortadan kalkması istendiğinde valflar kapanır ve basınç ortadan kalkarak frenleme son bulur. Hidrolik sıvının sisteme gönderilmesi sistemde yer alan pompalar aracılığıyla gerçekleşir. Sistemin son ve en önemli elemanı kontrolcülerdir. Bu sistem bilgisayar kontrolündedir. Gerekli görüldüğü zaman fren yapılmasını, gerekli görüldüğü zaman yapılan frenlemenin kaldırılmasını sağlamaktadır. Yeni nesil motorlu taşıtlarda araç savrulmasını önlemek için ESP sistemleri de büyük öneme sahiptir. ESP nasıl çalışır bağlantısı üzerinden bu sistemle alakalı da detaylı bilgi almanız mümkün.

Paylaş

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here